Arboboetes zullen vaker gematigd worden dan voorheen. Dat is het gevolg van de belangrijke uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 6 mei 2015. De Afdeling gaat om en zet in die uitspraak een streep door een deel van het Arboboetebeleid van de minister van SZW. Het gevolg is dat de opgelegde boete flink (met 75%) wordt gematigd.
Uitspraak Afdeling
De Afdeling gaat in deze uitspraak om en oordeelt anders dan voorheen dat het cumulatieve Arboboetebeleid (Beleidsregel 33, lid 4, onder b (oud)) van de minister SZW onredelijk is. De Afdeling constateert dat de beboete werkgever in aanzienlijke mate heeft voldaan aan de drie specifiek in het beleid genoemde matigingsfactoren en dat het beleid daarmee ten onrechte geen rekening houdt. Op basis van dit beleid scheert de minister werkgevers die geen enkele inspanning hebben geleverd om een veilige werkomgeving te bevorderen over één kam met werkgevers die wel (enig) toezicht houden, hun werknemers opleiden en instrueren en de risico’s hebben beschreven. Op basis van het Arbobeleid legt de minister voor beide gevallen dezelfde boete op. Dat leidt volgens de Afdeling tot onredelijke situaties. Aangezien de werkgever in deze zaak volgens de Afdeling veel aandacht heeft besteed aan veilig werken door o.a. een Risico-Inventarisatieplan op te stellen, interne en externe audits te houden, werknemers door middel van nieuwsbrieven en voorlichtingsavonden te instrueren en toezicht op de werkplek te houden, is de opgelegde boete niet evenredig. De Afdeling is van oordeel dat vanwege die omstandigheden sprake is van verminderde verwijtbaarheid en matigt de boete met 75%.
Gevolgen voor de Arboboete praktijk
Deze uitspraak heeft voor de praktijk belangrijke gevolgen. In de eerste plaats heeft deze uitspraak ertoe geleid dat de cumulatieve bepaling in de beleidsregel op 9 september jl. is geschrapt en dat zo spoedig mogelijk nieuw beleid zal worden vastgesteld. Tot het moment dat het nieuwe beleid in werking treedt, kan de boetehoogte aan de hand van bovenstaande matigingsgronden worden bepaald. Verder gaat van deze uitspraak ook een belangrijk signaal uit naar andere overheden die voornemens zijn om een cumulatief systeem in boetebeleid te introduceren. Dergelijk beleid zal, als het leidt tot onvoldoende differentiatie, niet redelijk geworden geacht.
Meer informatie
Voor meer informatie over evenredigheid van boetes, zie het VAR preadvies “Evenredige bestuurlijke boetes” (2014)
Datum: oktober 2015
Auteurs: Christien Saris & Lisa van der Maden