Op 12 september 2013 heeft het College van beroep voor het bedrijfsleven (CBb) een interessante uitspraak gedaan in een kinderopvangzaak die ook van belang kan zijn voor andere terreinen van het bestuursrecht (ECLI:NL:CBB:2013:154). In die zaak heeft het CBb geoordeeld dat wanneer een derde een aanwijzing van de overheid niet naleeft dan slechts eenmalig een boete kan worden opgelegd. Dat betekent dat wanneer een aanwijzing herhaaldelijk niet wordt nageleefd, een nieuwe aanwijzing moet volgen op basis waarvan weer een boete kan worden opgelegd als die tweede aanwijzing ook niet wordt nageleefd.
Casus
Het College van burgemeester en wethouders van Den Haag had in 2008 een aanwijzing gegeven aan Kindergarden Nederland B.V. op grond van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. De aanwijzing houdt in dat Kindergarden binnen een bepaalde termijn aan de beroepskracht-kind-ratio diende te voldoen. Toen Kindergarden de aanwijzing niet naleefde, legde het College haar voor elke overtreding van de aanwijzing een aparte boete op. Het College had kennelijk op verschillende dagen een controle uitgevoerd op de naleving van de aanwijzing en omdat enkele malen niet aan de aanwijzing werd voldaan, waren daarvoor afzonderlijke boetes opgelegd. Tegen de boetes startte Kindergarden een procedure waarin zij stelde dat slechts eenmaal een boete kon worden opgelegd omdat sprake is van een eenmalige overtreding en voortdurende overtreding.
Uitspraak
Het CBb stelt Kindergarden in het gelijk en komt tot het oordeel dat wanneer een aanwijzing niet wordt nageleefd dat een eenmalige en voortdurende overtreding is en dus slechts één boete kan worden opgelegd. Daarmee volgt het CBb de (vervallen) uitspraak van 5 oktober 2011 van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aan wie deze zaak aanvankelijk was voorgelegd (ECLI:NL:RVS:2012:BW3900).
Het CBb oordeelt dat het niet-nakomen van de aanwijzing een overtreding is van de algemene norm dat een aanwijzing van het bevoegd gezag moet worden opgevolgd. De aanwijzing verzet zich volgens het CBb tegen het opleggen van een boete per dag of dagdeel dat wordt vastgesteld dat de aanwijzing niet is nagekomen. Het College had om medewerking af te dwingen volgens het CBb een nieuwe aanwijzing moeten opleggen. Wanneer Kindergarden dan weer in gebreke zou blijven, zou het College wel opnieuw een boete op kunnen leggen.
Praktijk
Niet alleen in het sociale zekerheidsrecht, maar ook op andere terreinen van het bestuursrecht – denk aan het financieel recht – hebben overheden de mogelijkheid om een aanwijzing te geven die bij niet naleving gesanctioneerd kan worden door een (bestuurlijke) boete. Deze uitspraak heeft daarmee dus waarschijnlijk ook gevolgen voor andere overheden en instellingen die te maken krijgen met de gevolgen van de niet-naleving van aanwijzingen. Overigens zijn ook alternatieven zoals de oplegging van een last onder dwangsom of bestuursdwang denkbaar als een aanwijzing en boete niet het beoogde effect blijken te hebben.
Datum: 29 oktober 2013
ECLI: ECLI:NL:CBB:2013:154
Auteur: Christien Saris